| |
Ξεκίνημα από τις Θερμοπύλες
Το SUV της Nissan πήρε το όνομά του από τη νομαδική φυλή που ζει στην
Περσία. Ένα χρόνο μας τριγύριζε η ιδέα να φέρουμε το Qashqai στους
«δικούς» του. Ένα ταξίδι 14.500 χιλιομέτρων σε δεκαοχτώ ημέρες που
πραγματοποιήθηκε εν μέσω καλοκαιριού, με τη θερμοκρασία στην έρημο να
φτάνει τους 52 βαθμούς Κελσίου!
Σίγουρα κάποιος από τους εμπνευστές του ονόματος θα μαγεύτηκε από τους
ανθρώπους που καταφέρνουν και ζουν ακόμα στα σκληροτράχηλα βουνά
Zagros.
Έχοντας επισκεφτεί και παλαιότερα τη χώρα, μας δελέαζε η επιστροφή μας
εκεί τόσο για την ομορφιά της, όσο ακόμα και για την επαφή με τους
εξαιρετικά φιλικούς και φιλόξενους ανθρώπους της.
Ξεκινήσαμε με όπλο ένα κόκκινο βενζινοκίνητο Qashqai 2.0 4WD και
αμέριστη διάθεση να κάνουμε πολλά χιλιόμετρα σε πραγματικά δύσκολες
συνθήκες για ένα νορμάλ αυτοκίνητο.
Προετοιμασία
Κάλιο γαϊδουρόδενε παρά γαϊδουρογύρευε, λεει η παροιμία, και σε ένα
ταξίδι που προγραμματίζεις να κάνεις περισσότερα από 10.000+ χιλιόμετρα
σε λιγότερο από 20 μέρες είναι η απόλυτη συμβουλή.
Όχι ότι στο σχέδιο του ταξιδιού ήταν να κάνουμε extreme πράγματα και
σίγουρα δε θέλαμε να αλλοιώσουμε το χαρακτήρα του αυτοκινήτου με
υπερβολές. Αρχικά το αυτοκίνητο, μια και είχε ήδη 28.000 δημοσιογραφικά
χιλιόμετρα στην πλάτη, πέρασε από έναν εξονυχιστικό έλεγχο στα κεντρικά
της εταιρείας.
Έγιναν οι απαραίτητες αλλαγές στα αναλώσιμα και ελέγχθηκαν οι
αναρτήσεις, τα φρένα και γενικά όλα τα σημεία που θα μπορούσαν να
δημιουργήσουν θέμα. Πράγματα που σε ένα μικρό ταξίδι των 1.000
χιλιομέτρων μπορούν να περάσουν απαρατήρητα (πχ. ρουλεμάν τροχών) σε
μια μεγάλη εξόρμηση που περιλαμβάνει εκατοντάδες χιλιόμετρα ανά ημέρα
κάνουν τη διαφορά.
Στάση για κεμπάπ στην Ανατολία
Στη συνέχεια προχωρήσαμε στην επιλογή των ελαστικών.
Καταλήξαμε στα Yokohama Geolandar A/T–S 215/65/16. Πέρα από τα
χιλιόμετρα του ταξιδιού, μια και σίγουρα θα κάναμε και κάποια
χιλιόμετρα στην έρημο με χαμηλότερη πίεση ελαστικών, θέλαμε ένα
ελαστικό που να έχει ισχυρό σκελετό ώστε να αντέχει σε συνεχή
καταπόνηση (λακκούβες, πέτρες κλπ.) και ταυτόχρονα να έχει καλή και
προβλέψιμη συμπεριφορά στην άσφαλτο.
Αντικαταστήσαμε τη ρεζέρβα ανάγκης με μια κανονική και πήραμε ακόμη ένα
λάστιχο που το τοποθετήσαμε στη σχάρα οροφής.
Τελευταίο «κερασάκι», η αντικατάσταση της πλαστικής ποδιάς με μια
αλουμινένια για μεγαλύτερη προστασία του κινητήρα. Το πακέτο των
ανταλλακτικών μας περιελάμβανε δύο ακόμα φίλτρα αέρα, ένα φίλτρο
λαδιού, ένα δίσκο συμπλέκτη, δύο λίτρα λάδι και σετ ρουλεμάν τροχών.
Ένας μικρός εργαλειοφόρος με λίγα εργαλεία καθώς και ένας μικρός
υδραυλικός γρύλος συμπλήρωσε το «οπλοστάσιό» μας. Η επιλογή της σκηνής
και των υπνόσακων έγινε με καθαρά κριτήρια ελληνικού καλοκαιριού και
έτσι καταλήξαμε σε μια ανοιχτόχρωμη Terra και στους αντίστοιχους
ελαφρούς υπνόσακους.
Το πακέτο συμπληρώθηκε με ένα μικρό ψυγείο-τσάντα που κρατούσε χαμηλή
τη θερμοκρασία με τη βοήθεια πάγου (βρίσκεται εύκολα σε όλο το Ιράν).
Μαγική φύση λίγο πριν τα σύνορα με το
Ιράν
Για την είσοδο στο Ιράν χρειαζόμαστε και το Carnet de passages en
douane. Πρόκειται για ένα έγγραφο που εκδίδεται από τους κατά τόπους
εκπροσώπους της Διεθνούς Ομοσπονδίας Αυτοκινήτου (στην Ελλάδα η ΕΛΠΑ)
και έχει στόχο να διευκολύνει τις διαδικασίες εισόδου και εξόδου ενός
οχήματος σε χώρες, όπου η είσοδος χωρίς αυτό θα σήμαινε κανονική
διαδικασία εισαγωγής οχήματος.
Ουσιαστικά αποτελεί την εγγύηση ότι το αυτοκίνητο θα ξαναβγεί από τη
χώρα και ότι δε θα πουληθεί μέσα σε αυτή, αλλιώς πρέπει να καταβληθούν
οι σχετικοί δασμοί. Για την απόκτησή του, χρειάζεται η καταβολή
εγγύησης 3.000 ευρώ ενώ το κόστος έκδοσής του είναι 105 ευρώ και έχει
ισχύ ενός έτους.
Τέλος, προμηθευτήκαμε τις απαραίτητες βίζες από την πρεσβεία του Ιράν
και... απλά φορτώσαμε τα πράγματα στο Qashqai που θα ήταν το «σπίτι»
μας για τις επόμενες 20 ημέρες.
Ύστερα από μια μεγάλη μέρα 1800
χιλιομέτρων, φτάσαμε αργά το βράδυ στη Shiraz. Εδώ λίγο πριν, Βασιλικός
τάφος στο δρόμο λίγο, έξω από την Περσέπολη
Μολών λαβέ...
...ήταν η πρώτη φωτογραφία που βγάλαμε στις Θερμοπύλες και σήμανε
ουσιαστικά την εκκίνηση του ταξιδιού μας.
Η παράδοση της αργοπορίας στην προγραμματισμένη ώρα εκκίνησης τηρήθηκε
όπως πάντα ευλαβικά και έτσι δεν καταφέραμε να γλιτώσουμε το «πακέτο»
στην έξοδο της Αθήνας.
Έτσι τώρα τρέχαμε να συμπληρώσουμε το χαμένο χρόνο για να φτάσουμε μια
ανθρώπινη ώρα στην πρώτη μας διανυκτέρευση στην Αλεξανδρούπολη. Το
μοτεράκι του Qashqai γουργουρίζει ευχάριστα και ο δείκτης αγγίζει τα
180.
Εν τω μεταξύ, είπαμε να δοκιμάσουμε την αυτονομία του και να ελέγξουμε
το σύστημα που υπολογίζει τα εναπομείναντα χιλιόμετρα σε σχέση με το
καύσιμο φέρνοντάς το οριακά πριν τον ανεφοδιασμό.
Τελικά παραλίγο να μείνουμε μια και όταν τελικά χρειάστηκε να βάλουμε,
ήμασταν πάνω στην Εγνατία.
Απογευματάκι χαλαρώσαμε στην παραλία της Αλεξανδρούπολης και σχεδιάσαμε
το πρόγραμμα της επόμενης ημέρας.
Ο πρώτος Qasqhai βοσκός
Με τα σύνορα του Ιράν να απέχουν κοντά 3.000 χιλιόμετρα από την Αθήνα,
στόχος ήταν να περάσουμε όσο το δυνατόν γρηγορότερα την Τουρκία.
Ένας πραγματικός ταξιδιωτικός παράδεισος. Όμως όταν βρίσκεται στη
«μέση», εφόσον έχεις άλλο προορισμό, αποτελεί ένα εμπόδιο.
Τα χιλιόμετρα βγαίνουν αργά, όχι λόγω δρόμων (το οδικό δίκτυο είναι
αρκετά καλύτερο από το δικό μας), αλλά κυρίως λόγω της Τροχαίας που σε
γερμανικό στυλ περιμένει να σε γράψει με την παραμικρή υπέρβαση
ταχύτητας.
Ακόμα και στα ορεινά περάσματα (2.000+ μέτρα) που η κίνηση είναι
ελάχιστη, κάπου κρύβεται ο μπάτσος για να σε μαγκώσει. Ευτυχώς, το
παίξιμο των φώτων είναι international σύστημα προειδοποίησης και έτσι
δεν την αρπάξαμε.
Στην Τουρκία η πρώτη προτεραιότητα για τους ντόπιους είναι η φιλοξενία.
Και όσο προχωράς πιο βαθιά στην ανατολική Τουρκία, τόσο πιο ζεστοί
είναι οι άνθρωποι και τόσο πιο απλόχερα προσφέρεται αυτή.
Δεν είναι πολλά χρόνια πίσω που κατάφερα να πείσω ένα φίλο με καταγωγή
από τον Πόντο να έρθει μαζί στην Καππαδοκία. Παρότι μένει στη Δράμα και
η απόσταση από τη γείτονα είναι κάτι λιγότερο από 240 χιλιόμετρα, δεν
είχε πάει ποτέ εκεί.
Τα παιδιά τρέχουν να ποζάρουν στο φακό
Ο λόγος κλασικός: «Είναι ο εχθρός». Ο εχθρός μπορεί να είναι η
πολιτική, όχι όμως και ο λαός. Και οι Τούρκοι, αντίθετα με εμάς,
τρέφουν βαθιά εκτίμηση για εμάς. Στο βενζινάδικο λες ότι είσαι από την
Ελλάδα και βλέπεις τα πρόσωπα των ανθρώπων να γεμίζουν με ένα πλατύ
χαμόγελο.
Τα χέρια ανοίγουν και μια λέξη «komsur» (γείτονας) σε προσκαλεί να
κάτσεις.
Δύο εκατοντάδες πριν τα σύνορα, σταματήσαμε για ανεφοδιασμό στο ίδιο
σημείο με το περσινό ταξίδι, με τη μοτοσυκλέτα.
Βγάλαμε τις φωτογραφίες που τραβήξαμε πέρυσι, οι οποίες απεικόνιζαν
εμάς και το βενζινά με το τσάι. Οι αγκαλιές άνοιξαν και μας κάλεσε στο
σπίτι του για το βράδυ. Μπορούσες να αρνηθείς;
Στο τσιμπολόι μάς είπε για τις δύσκολες ώρες που περνά ο κουρδικός λαός
στην ανατολική Τουρκία. Προσπαθούν να μας πάρουν από εδώ και να μας
αφομοιώσουν στην υπόλοιπη Τουρκία.
Εφευρίσκουν ένα σωρό προφάσεις με στόχο να μας έχουν υπό στρατιωτική
παρακολούθηση. Το Κουρδιστάν είναι διαιρεμένο μεταξύ Iraq, Iran και
Τουρκίας. Καλύτερη μοίρα έχουν τα αδέλφια μας στο Ιράν, εκεί
τουλάχιστον δεν τους κυνηγάει κανείς.
Η γιαγιά Qasqhai επιβλέπει
Ιράν
Η καθημερινή προπαγάνδα από το «μεγάλο αδελφό» είναι σίγουρο ότι αφήνει
τα κατάλοιπά της. Όχι, προσπαθήστε έτσι για δοκιμή να πείτε σε κάποιο
γνωστό σας ότι θα πάτε στο Ιράν για διακοπές.
«Είσαι τρελός; Εκεί θα γίνει (γίνεται) χαμός! Δε βλέπεις τι γίνεται;»,
ή κάπως έτσι θα είναι η απάντησή του.
Η σχεδόν καθημερινή καραμέλα του «μεγάλου αδελφού» για το κακό που
κρύβεται στην Περσία είναι σίγουρο ότι σου αφήνει κάποια ψήγματα
ανησυχίας, όσο ανοιχτόμυαλος και να είσαι.
Το μεγαλύτερο λάθος είναι να εμπιστεύεστε έστω και λίγο τα ανιστόρητα
αμερικανάκια. Το παιχνίδι βρίσκεται αλλού και όχι στο μεγάλο κακό που
«κρύβει» το Ιράν. Το πετρέλαιο είναι ο λόγος και όλα τα άλλα είναι απλά
στάχτη στα μάτια.
Οι Ιρανοί είναι τόσο φιλικοί και φιλόξενοι που σε αφήνουν άναυδο.
Και το βλέπεις αυτό ακόμα και στα σύνορα. Πραγματικά σχίζονται για να
σε εξυπηρετήσουν, πάντα με γέλιο και ευγένεια. Η είσοδος στη χώρα
γίνεται ταχύτατα!
Επιστροφή του ασώτου στα πάτρια εδάφη;
Το μόνο πρόβλημα που έχεις να αντιμετωπίσεις είναι το ιδιαίτερα μεγάλο
«πακέτο» χαρτονομισμάτων που θα πάρεις, σε αντάλλαγμα για τα λίγα ευρώ
που θα αλλάξεις.
Ένα ευρώ είναι περίπου 14.000 IR. Τα 1.000 IR είναι χαρτονόμισμα και
υπάρχουν επίσης των 2.000, 5.000, 10.000 και 50.000 IR.
Ένα λίτρο πετρελαίου κοστίζει 160 IR (δηλαδή περί 1,1 λεπτά ή 0,011
ευρώ!!!) και η βενζίνη με δελτίο 1.000 IR (δηλαδή 7 λεπτά ή 0,07 ευρώ),
ενώ το νερό έχει 14 λεπτά. Ξαφνικά νιώθεις ζάπλουτος.
Πέρυσι η κυβέρνηση αποφάσισε να βάλει δελτίο στη βενζίνη, όχι γιατί δεν
υπάρχουν αποθέματα αλλά γιατί τα διυλιστήριά της δεν προλάβαιναν
νακαλύψουν τη ζήτηση.
Η τιμή εκτός δελτίου (αυτή που αγοράζουμε και εμείς) πλέον
διαμορφώνεται στα 28 λεπτά το λίτρο, τέσσερις φορές περισσότερο από την
κανονική τιμή, αλλά και πάλι είναι τζάμπα σε σχέση με τα ευρωπαϊκά
επίπεδα!
Σκεφτείτε την επόμενη φορά που θα γεμίσετε τη δεξαμενή του καλοριφέρ να
αγοράζετε τον τόνο με 11 ευρώ!
Μεγάλο... πακέτο
Είχαν περάσει πλέον τέσσερις μέρες από τη στιγμή που ξεκινήσαμε από την
Αθήνα. Είχαμε φαει χιλιόμετρα με το κουτάλι... και είχαμε ακόμα αρκετά.
Το Ιράν είναι μια αχανής χώρα, σχεδόν τρεις φορές σαν τη Γαλλία ή
περίπου 12,5 φορές σαν την Ελλάδα. Η φυλή των Qashqai ζει στην περιοχή
του Shiraz στην Κεντροδυτική Περσία και εμείς βρισκόμασταν 1.800
χιλιόμετρα μακριά τους. Απόσταση που καλύψαμε σε χρόνο ρεκόρ.
Μπήκαμε στην πόλη της Shiraz αργά το βράδυ της πέμπτης μέρας και απλά
ξεραθήκαμε στο κρεβάτι του ξενοδοχείου. Η επόμενη θα ήταν η μέρα που θα
φέρναμε το Qashqai στους δικούς του!
Βρες τους Qashqai
Φορτωθήκαμε με προμήθειες νερού και ξηράς τροφής και αφήσαμε την
πολύβουη πόλη του Shiraz πίσω μας. Κατευθυνθήκαμε δυτικά, προς τους
πρόποδες των βουνών Zagros, με στόχο να πέσουμε πάνω σε κάποια ομάδα
Qashqai.
Σαράντα χιλιόμετρα αργότερα βρήκαμε κάποια τούβλινα σπίτια κοντά στο
δρόμο, όπου δίπλα τους ξεχώριζαν μερικές μαύρες σκηνές. Σταματώντας
πληροφορηθήκαμε ότι ο συγκεκριμένος καταυλισμός είναι οργανωμένος από
την κυβέρνηση, προκειμένου να συγκεντρώσει τους φτωχότερους της φυλής
από την περιοχή και να τους προσφέρει τουλάχιστον τη βασική τροφή.
Παρά τη σκόνη και τον αέρα, οι σκηνές
λάμπουν μέσα. Πίσω από την κοπέλα, τα στρωσίδια είναι έτοιμα για να
γεμίσουν το χώρο τη σκηνής και να κοιμηθεί η οικογένεια. Μέσα στη σκηνή
δεν επιτρέπονται τα παπούτσια
Ρωτήσαμε πού μπορούμε να βρούμε μια ενεργή ομάδα και μας έδειξαν ένα
βουνό λίγα χιλιόμετρα μακριά. Με τα μάτια καρφωμένα στο βουνό, αφήσαμε
την άσφαλτο και κατευθυνθήκαμε προς τη βάση του μέσω ενός καλοπατημένου
χωματόδρομου.
Ο δρόμος άρχισε να γίνεται χειρότερος και κάπου εκεί συναντήσαμε ένα
βοσκό μαζί με το κοπάδι του.
«Qashqai?», ρωτήσαμε. «Qashqai», απάντησε χτυπώντας το στήθος του.
Με τα πολλά καταφέραμε να συνεννοηθούμε και έδωσε υποτυπώδεις οδηγίες
για τον καταυλισμό.
Το μέρος ολόγυρα ξερό, φάνταζε αδιανόητο ότι θα μπορούσε να έχει
κατασκηνώσει κάποιος και πως θα έχει δει περισσότερο μια ομάδα
ανθρώπων, μαζί με το κοπάδι του. Λίγους λόφους αργότερα συναντήσαμε τις
πρώτες σκηνές.
Το λιγοστό νερό της περιοχής,
χρησιμοποιείται με τον καλύτερο τρόπο και φροντίζει τον λαχανόκηπο. Το
πράσινο ξεκουράζει το μάτι.
Παντού παιδιά
Τα παιδιά μας περικύκλωσαν με το που σταματήσαμε. Λίγα μολύβια και
μερικά τετράδια που είχαμε φέρει μαζί τα γέμισαν χαρά.
Μας καλούν να πάμε στη σκηνή τους. Το πρόβλημα είναι σε ποια σκηνή να
πάμε, μια και όλα θέλουν να πάμε στη δικιά τους. Τελικά η λύση είναι
εύκολη και μπαίνουμε στην πρώτη που συναντάμε.
Οι γυναίκες του σπιτιού χαμογελούν και μας δείχνουν να κάτσουμε. Το
τσάι βγαίνει και μαζί ένα κομμάτι τυρί, σκληρό σαν πέτρα. Με νοήματα
και τη γλώσσα του σώματος προσπαθούμε να συνεννοηθούμε. Καθ' όλη τη
διάρκεια που πίνουμε το τσάι οι γυναίκες δεν έχουν σταματήσει να
γνέθουν μαλλί.
Εν τω μεταξύ ο φακός της Νόρας έχει πάρει φωτιά. Το πρόβλημα της
συνεννόησης δεν κράτησε πολύ. Τα νέα ότι είχαν έρθει «tourist» στον
καταυλισμό, ταξίδεψαν γρήγορα και έσκασαν μύτη δύο νεαροί με ένα
μηχανάκι. Ο ένας από αυτούς, ο Μεχρ, μιλούσε πολύ καλά αγγλικά. Θεώρησε
υποχρέωσή του να μας ξεναγήσει στους γύρω καταυλισμούς και να κάνει το
διερμηνέα μας.
Ήταν ο εγγονός του αρχηγού. Συνεχίσαμε εμείς με το αυτοκίνητο και ο
Μεχρ με το μηχανάκι μέσα από τους χωματόδρομους. Εν τω μεταξύ, από κάθε
καταυλισμό που περνούσαμε, η διαδικασία ήταν η ίδια.
Η μάνα του αρχηγού, δε σταματά τη
δουλειά
Τα πιτσιρίκια στο αυτοκίνητο, ο Μεχρ να κάνει τη συνεννόηση και εμείς
να πίνουμε τσάι. Οι Qashqai θεωρούν τιμή τους να φιλοξενήσουν τους
ταξιδιώτες και κάθε φορά μας ζητούσαν να μείνουμε μαζί τους.
Ο Μεχρ όμως μας είχε «καπαρώσει» για το βράδυ και μας υπενθύμιζε
ευγενικά ότι ο παππούς του θα μας περιμένει για να περάσουμε μαζί το
βράδυ.
Στη σκηνή
Η κλασική σκηνή των Qashqai αποτελείται από ξύλινους ορθοστάτες που
συγκρατούνται γερά στο έδαφος με σχοινί και από πάνω καλύπτεται από ένα
χοντρό, πυκνο-υφασμένο μαύρο δίχτυ.
Το δίχτυ αυτό το φτιάχνει η γυναίκα πριν το γάμο της και είναι
κατασκευασμένο από μαλλί κατσίκας. Για αυτό οι Qashqai θεωρούν τις
κατσίκες ιδιαίτερα πολύτιμες μια και τους προμηθεύουν με το απαραίτητο
μαλλί. Ελάχιστο φως περνά από τις τρύπες του.
Η φωτογραφία είναι απαραίτητη
Καλύπτει τους τρεις τοίχους και την οροφή, αφήνοντας τον τέταρτο τοίχο
εντελώς ανοιχτό. Αυτός αποτελεί ουσιαστικά και την πόρτα. Το άνοιγμα
κλείνει το βράδυ που η οικογένεια θα πέσει για ύπνο ή όταν έχει πολύ
αέρα ή ήλιο. Στο πάτωμα στρώνουν δύο στρώσεις από χαλιά.
Η πρώτη στρώση χαλιών είναι και πάλι από σκληρό μαλλί κατσίκας. Πάνω
από αυτό μπαίνουν τα πολύχρωμα χαλιά από μαλακό μαλλί προβάτου. Ο χώρος
είναι περίπου 20-30 τετραγωνικά και αποτελεί το καθημερινό την ημέρα
και το υπνοδωμάτιο τη νύχτα.
Τα χαλιά που προορίζονται για τον ύπνο και γενικά η προίκα της
οικογένειας βρίσκονται σε μεγάλους μάλλινους σάκους σαν τεράστιες
βαλίτσες στοιβαγμένες με τάξη καθ’ όλο το μήκος του προστατευμένου
τοίχου.
Όλα αυτά καλύπτονται με πολύχρωμα μονοκόμματα υφάσματα που αποτελούν τη
διακόσμηση της σκηνής και την περηφάνια της οικοδέσποινας. Κάθε φορά
που σταματάγαμε σε μια σκηνή, ένας μικρός πανικός γινόταν για να
βγάλουν το «πρόχειρο» κάλυμμα και να το αντικαταστήσουν με το καλό της
οικογένειας.
Τα μικρά δάκτυλα δουλευούν με τον
πατροπαράδοτο τρόπο για να ετοιμάσουν τα προικιά
Πέρα από τις παραδοσιακές σκηνές, η οικογένεια πλέον χρησιμοποιεί και
κυκλικές σκηνές με καραβόπανο, μια και είναι πιο ευκολοσυντήρητες. Όμως
το σαλόνι τους είναι πάντα η παραδοσιακή σκηνή. Είναι πραγματικά
εκπληκτικό πώς καταφέρνουν να διατηρούν τις σκηνές, τα χαλιά και τα
υφάσματα τόσο καθαρά σε ένα μέρος ανεμοδαρμένο, ξερό και γεμάτο σκόνη.
Χώρια τις κότες που κάνουν βόλτα παντού.
Τις έχουν σαν κατοικίδια. Στη μια γωνιά της σκηνής υπάρχει συνήθως και
ένα μεταλλικό τελάρο που αποτελεί τον αργαλειό της οικογένειας.
Λύνεται εύκολα ώστε να μπορεί να μεταφερθεί και χρησιμοποιείται τόσο
στους καταυλισμούς όσο και κατά τα ταξίδια. Εκεί τα μικρά κορίτσια
περνούν αρκετό χρόνο κάθε ημέρα, με την επίβλεψη της μαμάς, για να
στήσουν μικρά πυκνο-υφασμένα χαλιά.
Η οικογένεια είναι ευτυχισμένη όταν έχει μικρά κορίτσια, μια και με τα
μικρά τους δάχτυλα μπορούν να πλέξουν πιο πυκνά χαλιά από ό,τι οι
μεγάλες.
Οι γυναίκες χρησιμοποιούν βότανα και διάφορα έντομα για να
δημιουργήσουν φυσικές βαφές και να βάψουν το λευκό μαλλί. Τα χαλιά όταν
τελειώνουν, ξυρίζονται στο πάχος που πρέπει και μετά πλένονται στο
ποτάμι.
Πρώτη προτεραιότητα να δημιουργηθούν τα προικιά και μετά βγαίνουν προς
πώληση.
Το πλύσιμο γίνεται καθημερινά στον
παρακείμενο ποταμό
Μεταφορές-μετακομίσεις
Αφού κάναμε την πρώτη επαφή μας με τον αρχηγό της ομάδας, ζητήσαμε από
τον Μεχρ να τους πει για το αυτοκίνητο και να τους ρωτήσει τη γνώμη
τους. Ε..., δε θέλανε και πολλά.
Για την επόμενη ώρα το Qashqai αποτέλεσε πόλο έλξης. Όλοι ήθελαν να το
δουν, να μπουν μέσα, να το ακουμπήσουν. Λίγο αργότερα εκτελούσαμε
μεταφορά. Η ηλικιωμένη γιαγιά παρακείμενης σκηνής ήταν να επισκεφτεί
μια από τις κόρες της σε άλλο καταυλισμό. Όταν το μάθαμε, προτείναμε να
την πάμε εμείς.
Φορτώσαμε τη μάλλινη βαλίτσα της στη σχάρα, πήραμε τον Μεχρ και τη
γιαγιά και φύγαμε. Δεκαπέντε χιλιόμετρα και ένα ποτάμι αργότερα το
Qashqai είχε εκτελέσει την αποστολή του.
Qasqhai
Σουρούπωνε και μαζευτήκαμε στη σκηνή μιας άλλης οικογένειας. Βγήκε ο
ναργιλές και σε πέντε λεπτά είχαμε γίνει ντέφι. Ο καπνός ήταν πολύ
δυνατός, καμία σχέση με αυτούς που βρίσκεις στις πόλεις.
Μη ρωτάτε αν είχε και κάτι τις μέσα -δε μάθαμε ποτέ. Ναργιλέ κάνανε
όλοι, γυναίκες και άντρες. Κάπου εκεί ζητήσαμε να μας πουν από πρώτο
χέρι για τη φυλή τους. To Ιράν είναι μια πολυεθνική κοινότητα και μια
από τις φυλές που το απαρτίζουν είναι και αυτή των Qashqai. Η γλώσσα
τους έχει τουρκική ρίζα.
Παιδικά βλέματα
Ιστορικά, η φυλή ήρθε στην περιοχή της Περσίας γύρω στο 1.250 μΧ., μαζί
με άλλα τουρκικά φύλα κατά τις εκστρατείες των Μογγόλων. Ο Genghis Khan
υπήρξε ο μεγαλύτερος από τους γνωστούς κατακτητές και μέσα σε χρόνο
ρεκόρ (70 χρόνια) αυτός και οι απόγονοί του δημιούργησαν τη μεγαλύτερη
αυτοκρατορία του κόσμου.
Οι παραδοσιακοί Qashqai είναι νομάδες κτηνοτρόφοι, αν και τα τελευταία
χρόνια όλο και περισσότεροι αρχίζουν να ζουν στις πόλεις.
Μεταξύ τους μιλάνε μια τουρκική διάλεκτο, τα Qashqai Turki, και
χρησιμοποιούν τα Farsi για την επικοινωνία με τους υπόλοιπους
κατοίκους. Ο πληθυσμός τους υπολογίζεται γύρω στο 1.000.000 με
1.500.000 ανθρώπους, αλλά πλέον λιγότεροι από 400.000 ζουν στην
ύπαιθρο.
Σαν αυτόνομη φυλή οι Qashqai έχουν ξεχωριστό ιεραρχικό σύστημα. Οι
γηραιότεροι γίνονται συνήθως οι αρχηγοί της ομάδας και αποφασίζουν για
τις μετακινήσεις της ομάδας ενώ επιλύουν και τις τυχόν διαφορές.
Αραλίκη στη σκιά της σκηνής. Το μαλί
με το οποίο είναι κατασκευασμένες, επιτρέπει στον αέρα να περνά και να
δροσίζει τον χώρο
Νομάδες σε αποστολή
Έχοντας φτάσει στον 20o αιώνα διατηρώντας τον ίδιο τρόπο ζωής από το
12ο, αποτέλεσαν εύκολη λεία για τα δίκτυα της CIA που φρόντισε να τους
οπλίσει και να τους στρέψει εναντίον του Ιράν στο τέλος της δεκαετίας
του ’70.
Ο στόχος ήταν να δημιουργήσουν προβλήματα στο εσωτερικό της χώρας, ώστε
η επίθεση από το Iraq να έχει εσωτερικούς υποστηρικτές και να βοηθήσουν
στη δημιουργία χάους. Αντί για την αναμενόμενη εκκαθάρισή τους μετά τον
πόλεμο, το πολυεθνικό σύστημα διοίκησης του Ιράν απλά τους αφαίρεσε τα
όπλα και η φυλή επέστρεψε στην κτηνοτροφία, αν και σίγουρα σε χειρότερη
μοίρα από πριν.
Οι Qashqai μετακινούν κάθε χρόνο τα κοπάδια τους δύο φορές το χρόνο,
μεταξύ των βουνών Zagros και των πεδινών στο δυτικό Ιράν. Ο αρχηγός
σχεδιάζει τη διαδρομή και ορίζει τις εργασίες για το κάθε μέλος της
ομάδας.
Η κάθε ομάδα αποτελείται από 10-12 οικογένειες που ταξιδεύουν μαζί,
καλύπτοντας μέχρι και 500 χιλιόμετρα από τα καλοκαιρινά λιβάδια
(yaylaq) και τις κορυφές των βουνών μέχρι την περιοχή του κόλπου
(kishlaq), για να περάσουν το χειμώνα στα ζεστά.
Για τη μετακίνησή τους χρησιμοποιούν άλογα, καμήλες και γαϊδάρους, αν
και πλέον τα φορτηγά και οι μοτοσυκλέτες αποτελούν το κύριο μεταφορικό
τους μέσο. Το μεγαλύτερο ποσοστό της φυλής έχει μόνιμα εγκατασταθεί στα
πεδινά.
Τα παιδιά είναι υποχρεωτικό να πηγαίνουν σχολείο, τουλάχιστον μέχρι τα
12 χρόνια τους. Αν η κατασκήνωσή τους είναι κοντά σε χωριό τα παιδιά
πηγαίνουν εκεί σχολείο, αλλιώς ο δάσκαλος ταξιδεύει μαζί με την ομάδα
και το σχολείο γίνεται σε στρογγυλές λευκές σκηνές.
Σκληρή ζωή
Η ζωή στη φύση και ιδιαίτερα σε αυτό το άνυδρο περιβάλλον δεν είναι
εύκολη. Ακόμα και τα βασικά, όπως το τρεχούμενο νερό, είναι απλά
ανύπαρκτα. Εν τω μεταξύ τα τελευταία χρόνια η ανομβρία χτυπά και τους
Qashqai με τις πηγές να στερεύουν.
Τα περισσότερα παιδιά μεγαλώνοντας συνεχίζουν το σχολείο στην πόλη και
μετά μένουν σε αυτή. Οι Qashqai είναι πολύ περήφανοι και θέλουν να
είναι αυτάρκεις. Κάποιοι που για διάφορους λόγους έχασαν τα κοπάδια
τους, αναγκάζονται να κάνουν διάφορες δουλειές τις οποίες πριν δε θα
καταδέχονταν να κάνουν με τίποτα.
Νιώθεις ότι είσαι στην άκρη του κόσμου
«Πρόσφατα», μας είπε ο αρχηγός, μάθαμε ότι κάποιοι άρχισαν να
προσφέρουν τα καταλύματά τους επί πληρωμή για τουρισμό.
Μου φαίνεται αδιανόητο κάτι τέτοιο γιατί σύμφωνα με τις παραδόσεις της
φυλής μας, ο ταξιδιώτης είναι ιερός και του προσφέρουμε τη σκηνή μας
για να μείνει.
Ταυτόχρονα, κάνοντας αυτή τη δουλειά είναι εγκλωβισμένοι σε ένα σημείο
και απόλυτα εξαρτώμενοι από αυτήν. Δεν είναι πια ελεύθεροι. Άλλοι πάλι
έφτασαν σε σημείο να πουλήσουν τα προσωπικά τους είδη.
Ένας Qashqai δεν μπορεί να ζήσει χωρίς τη σκηνή του. Δε θα ήθελα ποτέ
κάποιος από την ομάδα μου να φτάσει σε τέτοιο σημείο. Γνωρίζουμε ότι
οι γυναίκες σταμάτησαν να πλέκουν χαλιά και περνάνε πια το χρόνο
τους μπροστά στην τηλεόραση. Είναι μια καταστροφή».
Μετακινηθήκαμε στη σκηνή του αρχηγού. Λάμπες πετρελαίου φωτίζουν το
χώρο.
Το φαγητό προσφέρθηκε σε ένα μεγάλο μεταλλικό δίσκο. Ένα βουνό από
ρύζι, σκληρό τυρί, λίγο κοτόπουλο και ξυνόγαλα. Συμπληρώσαμε με λίγες
ντομάτες, φρούτα και χυμό φρούτων που είχαμε μαζί.
Δε χρειάζονται πολλά για την ευτυχία
Καθισμένοι οκλαδόν στο χαλί, η κουβέντα συνεχίστηκε για αρκετή ώρα
ακόμα. Μάθαμε για το έθιμο του γάμου που είναι πολύ σημαντικός
για την κοινωνία τους.
Ο γάμος βοηθά να δέσουν ομάδες και κοπάδια. Παραδοσιακά ο γάμος είναι
μια γυναικεία δουλειά. Αφού συμφωνηθεί (πλέον με τη γνώμη των...
ενδιαφερόμενων και όχι όπως παλιά απλά από τις οικογένειες), η
οικογένεια του γαμπρού έρχεται ντυμένη με τις παραδοσιακές στολές και
κλέβει τη νύφη.
Μετά οι γυναίκες της οικογένειας του γαμπρού βοηθούν να προετοιμασθεί η
νύφη και όταν είναι έτοιμοι συγκεντρώνονται όλοι στον καταυλισμό του
γαμπρού και γιορτάζουν με παραδοσιακούς χορούς, πολύ φαγητό και τσάι
για μέρες.
Παρότι μουσουλμάνοι, οι γυναίκες των Qashqai δεν υποχρεούνται να φοράνε
μαντίλι στα μαλλιά. Αρκετές το χρησιμοποιούν για στόλισμα και για να
προστατεύσουν τα μαλλιά τους από τον ήλιο και τη σκόνη. Υποχρεωτικά το
φοράνε μόνο όταν επισκέπτονται την πόλη.
Με το μάζεμα του φαγητού, φέραμε τα αμυγδαλωτά που είχαμε στο
αυτοκίνητο και ο αρχηγός έφερε λίγο κρασί. Τελικά, η φυλή είχε πολλές
ελευθερίες σε σχέση με τους υπόλοιπους!
Πλούσιο γεύμα που μοιράστηκε σε όλους
Ήταν εξαιρετικά γλυκό, σημάδι ότι θα βάραγε κατακέφαλα. Το τιμήσαμε με
μέτρο. Ταυτόχρονα βλέπαμε τις φωτογραφίες που είχαμε βγάλει από τους
γύρω καταυλισμούς.
Όλοι είχαν μαζευτεί μπροστά στην οθόνη και κάθε φορά που ένα νέο
πρόσωπο ξεπρόβαλε, γέλια και συζητήσεις γέμιζαν τη σκηνή.
Ο Μεχρ προσπαθούσε ακούραστα να μεταφράσει τα σχόλια όλη αυτή την ώρα.
Με τα πολλά φέραμε τους υπνόσακους και τους στρώσαμε στα χαλιά.
Κοιμηθήκαμε όλοι μαζί στη μεγάλη σκηνή.
Το πρωινό
Κοιμηθήκαμε τάβλα. Με το πρώτο φως ο καταυλισμός ζωντάνεψε. Ήδη οι
γυναίκες είχαν αρχίσει να ψήνουν πίτες για το πρωινό. Λίγο τσάι, ξερό
τυρί (λύσσα) και πίτα για πρωινό.
Οι άντρες πήραν λίγο ξεραμένο κρέας και πίτες για το κολατσιό και
ετοιμάστηκαν να φύγουν για τα κοπάδια. Τα κορίτσια φόρτωσαν το γάιδαρο
με άδεια μπετόνια. Θα κινήσουν για το ποτάμι, λίγα χιλιόμετρα παρακάτω.
Πρέπει να έχουν γυρίσει πριν ο ήλιος αρχίσει να τσουρουφλάει.
Μαζευτήκαμε για τον αποχαιρετισμό γύρω από τη σκηνή. Μας φίλεψαν λίγες
πίτες και τυρί.
Κάναμε μια κίνηση για να δώσουμε κάποια χρήματα έστω για το φαγητό μας
και κανείς δε δέχτηκε τίποτα. «Αν ο θεός θέλει και ξαναπεράσετε ποτέ
από εδώ, ελάτε να σας δούμε. Αυτό μας φτάνει. Να έρθετε άνοιξη», μας
αποχαιρέτησε ο αρχηγός. Στιγμές συγκίνησης για εμάς.
Είχαμε φέρει το Qashqai στους δικούς
του.
Κείμενο: [Σπύρος
Κατσιμαλής]
Φωτογραφίες: [Nora Agapi]
Η αναμνηστική φωτογραφία
Διαδικασίες Τελωνείων
Τουρκία
Απαραίτητη η πράσινη κάρτα για όλο το χρονικό διάστημα που θα χρειαστεί
να διασχίσετε την Τουρκία.
Ο χρόνος της θα γραφτεί στο διαβατήριό σας.
Χωρίς αυτή δε θα σας επιτραπεί η είσοδος στη χώρα. Αν το αυτοκίνητο δεν
είναι στο όνομά σας, θα χρειαστεί υπεύθυνη δήλωση παραχώρησης σε δύο
γλώσσες (αγγλικά – γαλλικά) επικυρωμένη από την ΕΛΠΑ.
Αν και η είσοδος από τα ελληνικά σύνορα προς την Τουρκία είναι σε
γενικές γραμμές μια εύκολη διαδικασία, η είσοδος από το Ιράν προς την
Τουρκία είναι πιο χρονοβόρα και με περισσότερη γραφειοκρατία. Με 5 ευρώ
στους τοπικούς διεκπεραιωτές θα καθαρίσετε γρήγορα.
Ιράν
Προσοχή στα στοιχεία που αναγράφονται στο Carnet. Ελέγξτε κατά την
παραλαβή του από την ΕΛΠΑ, αριθμούς πλαισίου, κινητήρα, έτος κατασκευής
κλπ. Όλα πρέπει να είναι όπως ακριβώς και στην άδεια κυκλοφορίας.
Σε περίπτωση που το αυτοκίνητο δεν είναι στο όνομά σας, θα χρειαστείτε
και πάλι μια πρωτότυπη άδεια παραχώρησης στο όνομά σας η οποία θα
συρραφθεί από την ΕΛΠΑ στο Carnet. Ζητήστε από την ΕΛΠΑ να γράψει πέρα
από τον ιδιοκτήτη του αυτοκινήτου, το όνομά σας σαν Driver. Θα
διευκολύνει πολύ τη διαδικασία.
Προετοιμάστε αντίγραφα της πρώτης σελίδας του καρνέ, της άδειας
παραχώρησης (αν υπάρχει), της άδειας κυκλοφορίας και των διαβατηρίων
σας με τα στοιχεία που αναφέρονται δίπλα στη φωτογραφία σας καθώς και
της βίζας.
Αυτό πρέπει να γίνει για κάθε επιβαίνοντα στο αυτοκίνητο. Φυσικά τα
αντίγραφα μπορούν να γίνουν και εκεί, αλλά θα γλιτώσετε από αρκετό
χρόνο αν τα έχετε έτοιμα. Μη διανοηθείτε να φέρετε αλκοόλ στο Ιράν
(ούτε καν μπύρα) γιατί σε ενδεχόμενο έλεγχο θα έχετε σοβαρό πρόβλημα.
Το ίδιο ισχύει και για ... πορνογραφικό υλικό (αφήστε τα περιοδικά στο
σπίτι).
Αν σκοπεύετε να μείνετε περισσότερες από 12 ημέρες, θα σας ζητήσουν να
βγάλετε τοπικές πινακίδες τις οποίες θα σας πουν να τις παραλάβετε από
την Ταυρίδα. Αυτό είναι κάτι που μπορείτε να το γλιτώσετε. Απλά πείτε
ότι θα κάτσετε 10 ημέρες και θα σας δώσουν ένα σχετικό έγγραφο για να
το έχετε μαζί σε περίπτωση ελέγχου. Με τις Ελληνικές πινακίδες, θα
ξεμπερδευέται παντού μια και θα σας αναγνωρίζουν σαν τουρίστες.
Επισκευτήκαμε και το σχολείο που
βρίσκεται σε κεντρικό σημείο, με τους καταυλισμούς των Qasqhai να
απέχουν λίγα χιλιόμετρα, γύρω-γύρω
Εντυπώσεις από το Qasqhai
Ειλικρινά δεν περιμέναμε ότι το αυτοκίνητο θα μας ενθουσίαζε τόσο πολύ.
Θα ξεκινήσουμε από τη θέση οδήγησης.
Είναι από τις καλύτερες που έχουμε συναντήσει τελευταία. Δεν κουράζει
καθόλου στην πολύωρη οδήγηση και σε φέρνει στην ιδανική απόσταση από
όλα τα χειριστήρια. Κατά μέσο όρο περνούσαμε 9 ώρες την ημέρα
μέσα στο αυτοκίνητο χωρίς να μας κουράσει πουθενά.
Εξαιρετική λειτουργία και από το κλιματιστικό που κυριολεκτικά έκανε το
ταξίδι μας μια ευχάριστη εκδρομή. Συναντήσαμε θερμοκρασίες μέχρι και 52
βαθμούς χωρίς ποτέ να μας προβληματίσει.
Άλλο: Καταναλώσεις.
Στην Ελλάδα και με τη σκάρα, με το πόδι κολλημένο στο πάτωμα είδαμε
μέχρι και 15 λίτρα/100km. Η κατάσταση άλλαξε αμέσως μόλις αρχίσαμε να
κινούμαστε σε φυσιολογικούς ρυθμούς.
Σε όλο το ταξίδι η μέση κατανάλωση έφτασε τα 9,4 λίτρα/100 χιλιόμετρα.
Πέρα από το ταξίδι στο Ιράν χρησιμοποιήσαμε το αυτοκίνητο για ακόμα
3.500 χιλιόμετρα, ανεβάζοντας τα χιλιόμετρα σε 17.000 μέσα σε 24
ημέρες. Οδηγήσαμε για 260 ώρες συνολικά, ενώ η μέση ωριαία έφτασε το
αστρονομικό αριθμό των 65 χιλιομέτρων την ώρα.
Το κλιματισμός άναψε στην Αθήνα και
έκλεισε τρείς βδομάδες αργότερα όταν επιστρέψαμε πίσω. Η Nora λάτρεψε
το Qashqai και δεν έλεγε να σηκωθεί από τη θέση του οδηγού
Δεν είχαμε την ευκαιρία να το δοκιμάσουμε στη λάσπη, όμως κάναμε
περισσότερα από 200 χιλιόμετρα στην ιρανική έρημο. Τόσο στη μαλακή άμμο
όσο ακόμα περισσότερο στην πέτρα, το αυτοκίνητο τα βγάζει άνετα πέρα.
Φυσικά στην άμμο θέλει σταθερό σβέλτο ρυθμό και πρόβλεψη για τα σημεία
που θα σταματήσεις, ώστε να μην το φέρεις σε δύσκολη θέση. Ακόμα και
τότε πάντως με αφαίρεση αέρα από τα ελαστικά και σωστή χρήση του
συμπλέκτη, το αυτοκίνητο μας έβγαλε ασπροπρόσωπους.
Στους ορεινούς στριφτερούς χωματόδρομους βάζει σωστά τη δύναμη κάτω, με
αποτέλεσμα να κινείσαι σε πραγματικά πολύ γρήγορους ρυθμούς.
Τι θα θέλαμε ακόμα;
Λίγο πιο σκληρές αναρτήσεις και 1-2 πόντους απόσταση από το έδαφος.
Αν θα ταξιδεύαμε ξανά με αυτό;
Αύριο κιόλας!
Απαραίτητα
Διεθνές δίπλωμα - ΕΛΠΑ 80 ευρώ
Πράσινη κάρτα - Δωρεάν
τρίπτυχο – ΕΛΠΑ 105 ευρώ + 3.000 ευρώ εγγύηση
Διαβατήριο
Visa από την Ιρανική Πρεσβεία στην Αθήνα 60 ευρώ
Όρεξη για χιλιόμετρα
Χάρτης: Ιράν 1:1.500.000 Reise Know How (German)
Ετοιμασίες για το πρωινό
More articles
|
|
| |
|
